Trong bối cảnh ngành công nghiệp ô tô toàn cầu đang đối mặt với nhiều thách thức, xuất khẩu phương tiện vận tải và phụ tùng của Việt Nam vẫn đạt những con số ấn tượng. Theo Tổng cục Hải quan, tổng kim ngạch xuất khẩu trong 9 tháng đầu năm 2024 đã vượt 11 tỷ USD, tăng 3,8% so với cùng kỳ năm ngoái.
Dù tháng 9 vừa qua chứng kiến sự sụt giảm đáng kể, với kim ngạch chỉ đạt gần 1,1 tỷ USD—giảm 17,8% so với tháng trước và 9,5% so với năm ngoái—tuy nhiên, sự phát triển của thị trường xuất khẩu vẫn rất tích cực. Hoa Kỳ dẫn đầu trong danh sách các thị trường xuất khẩu lớn nhất, với kim ngạch đạt 2,4 tỷ USD, tăng 15,7% so với cùng kỳ, chiếm gần 22% tổng kim ngạch.
Các thị trường khác như Nhật Bản và Hàn Quốc cũng ghi nhận tăng trưởng, với kim ngạch lần lượt đạt 2,18 tỷ USD và 1,14 tỷ USD trong 9 tháng. Ngoài ra, một số thị trường mới nổi như Ai Cập, Australia và Tây Ban Nha cũng có sự bùng nổ trong xuất khẩu, với mức tăng 160%, 69,3% và 792%.
Sự tăng trưởng này được ghi nhận giữa bối cảnh dịch chuyển chuỗi cung ứng toàn cầu, khi nhiều công ty đang tìm cách giảm phụ thuộc vào Trung Quốc. Hiện tại, Việt Nam có khoảng 2.000 doanh nghiệp sản xuất linh kiện ô tô, trong đó khoảng 300 doanh nghiệp tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu. Tỷ lệ thu mua linh kiện của các công ty Nhật Bản tại Việt Nam đã tăng từ 28% lên 37% trong vòng 10 năm qua.
Những linh kiện mà Việt Nam xuất khẩu hiện nay không chỉ bao gồm các sản phẩm đơn giản mà còn các sản phẩm công nghệ cao như bộ dây đánh lửa, túi khí an toàn và linh kiện điện tử trong hộp số. Tuy nhiên, phần lớn thành công trong xuất khẩu này chủ yếu đến từ các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, đặc biệt là từ Nhật Bản và Đài Loan, như MTEX, Nidec Tosok và Bosch.
Mặc dù các doanh nghiệp trong nước vẫn đang chủ yếu sản xuất các linh kiện có giá trị thấp, nhưng theo các chuyên gia, năm 2024 được xem là cơ hội lớn cho ngành linh kiện ô tô tại Việt Nam. Bộ Công Thương đã đặt mục tiêu đến năm 2030, kim ngạch xuất khẩu phương tiện và phụ tùng sẽ đạt khoảng 14 tỷ USD, và đến năm 2045, con số này sẽ tăng lên 36 tỷ USD.
Việt Nam đang nỗ lực phát triển ngành công nghiệp hỗ trợ, với mục tiêu đáp ứng 80-85% nhu cầu linh kiện ô tô trong nước và trở thành nhà cung cấp quan trọng cho khu vực và toàn cầu. Với những yếu tố tích cực hiện có, ngành công nghiệp ô tô Việt Nam được kỳ vọng sẽ tiếp tục vươn xa hơn trong những năm tới.
