6 bước phân tích báo cáo tài chính hiệu quả
Đọc và phân tích thành thạo báo cáo tài chính không chỉ cần thiết trong đầu tư mà còn trong nhiều lĩnh vực khác như kế toán, kiểm toán, ngân hàng,… Do đó, chìa khóa giúp hiểu rõ báo cáo tài chính chính là sự hiểu biết các kiến thức cơ bản như:
- Cấu trúc của báo cáo tài chính
- Các đặc điểm kinh tế của ngành mà doanh nghiệp đang hoạt động
- Các chiến lược mà công ty theo đuổi để tạo sự khác biệt so với các đối thủ cạnh tranh.
Báo cáo tài chính là gì?
Báo cáo tài chính là các bản ghi chép về các hoạt động kinh doanh và kết quả hoạt động tài chính của một công ty. Báo cáo tài chính thường được kiểm toán bởi các cơ quan chính phủ, kế toán, công ty, v.v. để đảm bảo tính chính xác và cho các mục đích thuế, tài chính hoặc đầu tư.
Quy trình phân tích báo cáo tài chính
Bước 1: Xác định các đặc điểm kinh tế
Điều đầu tiên cần phải làm khi phân tích báo cáo tài chính là các đặc điểm kinh tế và động lực cạnh tranh ảnh hưởng đến các chiến lược mà công ty sẽ sử dụng. Chúng ta cần biết phân loại và nắm rõ được giá trị mỗi ngành công nghiệp mà công ty đang định hướng. Có ba công cụ nổi bật giúp xác định được giá trị đó:
1. Phân tích chuỗi giá trị đề cập đến các hoạt động và quy trình kinh doanh khác nhau liên quan đến việc tạo ra một sản phẩm hoặc thực hiện một dịch vụ. Chuỗi giá trị có thể bao gồm nhiều giai đoạn trong vòng đời của sản phẩm hoặc dịch vụ, bao gồm nghiên cứu và phát triển, bán hàng và mọi thứ ở giữa. Lấy một ví dụ cụ thể, bạn cần phân tích giá trị chuỗi cho ngành dược phẩm thì sẽ gồm quá trình như sau:
- Nghiên cứu để hiểu rõ các đặc tính của các loại thuốc: thành phần, công dụng, nguồn gốc, vv
- Phê duyệt thuốc của các cơ quan quản lý của Chính phủ
- Sản xuất thuốc
- Tìm kiếm và tạo ra nguồn cầu sử dụng thuốc
- Phân phối thuốc tới tay khách hàng
2. Mô hình 5 áp lực cạnh tranh của Michael Porter là một mô hình phân tích kinh doanh giúp giải thích lý do tại sao các ngành công nghiệp khác nhau có thể duy trì các mức lợi nhuận khác nhau. Porter đã xác định năm lực lượng không thể phủ nhận đóng một phần trong việc định hình mọi thị trường và ngành công nghiệp trên thế giới là:
- Cạnh tranh trong ngành
- Tiềm năng của những người mới tham gia vào ngành
- Sức mạnh của nhà cung cấp
- Quyền lực của khách hàng
- Sự ảnh hưởng của các sản phẩm thay thế
3. Khung các thuộc tính kinh tế là phân tích các thuộc tính kinh tế của một doanh nghiệp về mặt: Cầu, Cung, Sản xuất, Marketing, Đầu tư và tài chính.
Bước 2: Xác định chiến lược của công ty
Bạn cần phân tích các yếu tố quan trọng liên quan đến ngành công nghiệp mà công ty đang theo đuổi.
1. Bản chất của sản phẩm hoặc dịch vụ do công ty sản xuất như: Tính độc đáo của sản phẩm, tỷ suất lợi nhuận, kiểm soát chi phí và mức độ tương tác của khách hàng. Các số liệu liên quan đến lợi nhuận và chi phí có thể tìm thấy trong bản báo cáo tài chính.
2. Tích hợp trong chuỗi giá trị:
- Về mặt sản xuất, doanh nghiệp có tự tiến hành tất cả các hoạt động sản xuất hoặc thuê ngoài toàn bộ hoạt động sản xuất hoặc thuê ngoài sản xuất các bộ phận nhưng tiến hành hoạt động lắp ráp trong nhà không?
- Về mặt phân phối: Doanh nghiệp có duy trì quyền kiểm soát đối với chức năng phân phối hay thuê ngoài?
3. Đa dạng hóa địa lý: Doanh nghiệp có đang nhắm mục tiêu sản phẩm của mình vào thị trường nội địa hay hội nhập theo chiều ngang qua nhiều quốc gia?
4. Đa dạng hóa ngành: Công ty hoạt động trong một ngành duy nhất hoặc đa dạng hóa nhiều ngành?
Bước 3: Đánh giá chất lượng báo cáo tài chính
-
Báo cáo kết quả kinh doanh (Khi đánh giá báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh, điểm chính là đánh giá đúng chất lượng của thu nhập như một sự phản ánh đầy đủ về hoạt động kinh tế của công ty)
-
Bảng cân đối kế toán (Khi kiểm tra tài khoản bảng cân đối kế toán câu hỏi chính đặt ra là liệu bảng cân đối kế toán này có thể hiện đầy đủ tình hình kinh tế của công ty hay không)
-
Báo cáo lưu chuyển tiền tệ (Đánh giá báo cáo lưu chuyển tiền tệ giúp hiểu được tác động của vị thế thanh khoản của công ty từ các hoạt động kinh doanh, đầu tư và hoạt động tài chính của công ty trong kỳ — về bản chất, nguồn vốn đến từ đâu, chúng đi đến đâu và khả năng thanh khoản tổng thể của công ty như thế nào)
-
Báo cáo vốn góp của cổ đông (Một bản số liệu tài chính mà một công ty phát hành như một phần của bảng cân đối kế toán. Nó nêu bật những thay đổi về giá trị đối với vốn chủ sở hữu của cổ đông hoặc cổ đông, hoặc quyền sở hữu trong một công ty, từ đầu một kỳ kế toán nhất định đến cuối kỳ đó)
-
Báo cáo thu nhập toàn diện (Tóm tắt cả thu nhập ròng chuẩn và thu nhập toàn diện khác. Thu nhập ròng là kết quả thu được bằng cách lập báo cáo thu nhập. Trong khi đó, thu nhập tổng hợp khác bao gồm tất cả các khoản lãi và lỗ chưa thực hiện đối với các tài sản không được phản ánh trong báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh. Đây là một tài liệu quan trọng thường được sử dụng bởi các tập đoàn lớn với các khoản đầu tư ở nhiều quốc gia)
Bước 4: Phân tích lợi nhuận và rủi ro
Các chuyên gia tài chính thường coi đây là một cơ hội giúp tăng thêm giá trị trong quá trình đánh giá công ty cũng như bản báo cáo tài chính của công ty. Có một vài công cụ phổ biến giúp việc phân tích trở nên dễ dàng như Báo cáo tài chính quy mô chung hay Các tỷ số báo cáo tài chính vì chúng thể hiện tính thanh khoản, quản lý tài sản, khả năng sinh lời, quản lý nợ/ bảo hiểm, xác định rủi ro và định giá thị trường.
Về lợi nhuận: Hai vấn đề lớn được đặt ra là hoạt động của công ty có lợi nhuận như thế nào so với tài sản — không phụ thuộc vào cách công ty đầu tư vào những tài sản đó và lợi nhuận từ các cổ đông. Khả năng sinh lời của công ty có thể đánh giá qua các chỉ số: Lợi nhuận sau thuế của cổ phiếu, Tỷ lệ thu nhập vốn sử dụng, vv
Về tình hình rủi ro của công ty, có thể phân tích dựa theo các hệ số khả năng thanh toán nợ ngắn hạn, hệ số nợ trên vốn chủ sở hữu, vv
Bước 5: Lập báo cáo tài chính dự báo
Dự báo là đầu vào của các mô hình định giá và chất lượng của các quyết định phụ thuộc vào độ tin cậy của các dự báo. Ngoài ra, các báo cáo tài chính dự báo dựa trên các giả định mà người phân tích đưa ra về tương lai. Vì vậy, các chuyên gia tài chính cần phải xác định xem những giả định này sẽ tác động như thế nào đến cả dòng tiền và nguồn vốn. Số tiền từ các báo cáo tài chính dự báo là cơ sở cho các mô hình định giá được tạo ra dựa trên các kỹ thuật như cách tiếp cận phần trăm doanh số bán hàng.
Bước 6: Định giá công ty
Trong khi có nhiều phương pháp định giá, phương pháp định giá phổ biến nhất là phương pháp chiết khấu dòng tiền. Các dòng tiền này có thể ở dạng cổ tức dự kiến, hoặc dòng tiền tự do của cổ đông hoặc trên cơ sở doanh nghiệp. Các cách tiếp cận khác có thể áp dụng bao gồm sử dụng các biện pháp định giá tương đối hoặc dựa trên kế toán như giá trị kinh tế gia tăng.
Như vậy, một quy trình phân tích báo cáo tài chính gồm có 6 bước:
- Xác định các đặc điểm kinh tế
- Xác định chiến lược của công ty
- Đánh giá chất lượng báo cáo tài chính
- Phân tích lợi nhuận và rủi ro
- Lập báo cáo tài chính dự báo
- Định giá công ty
Kết luận
Hy vọng bài viết này đã giúp bạn trang bị cho mình đầy đủ thông tin về quy trình phân tích báo cáo tài chính một cách chính xác và hiệu quả. Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào liên quan đến bài viết này hoặc về bất kỳ chủ đề tài chính, kế toán nào khác, hãy cho chúng mình biết trong phần bình luận bên dưới. Và đừng quên theo dõi chúng mình để xem thêm các bài viết bổ ích khác nhé!
