1. Cổ tức là gì?
Cổ tức (Dividend) có nghĩa là khoản lợi nhuận ròng mà mỗi công ty trả cho mỗi cổ phần bằng tiền mặt hoặc tài sản khác có giá trị tương đương. Trong đó, lợi nhuận ròng là số tiền mà tổng doanh thu trừ đi các khoản chi phí và thuế.
Ngoài việc công ty hoạt động tạo ra lợi nhuận và chi trả cho cổ đông, thì một phần lợi nhuận sẽ được giữ lại để tái đầu tư cũng như trích thành quỹ dự phòng, được hiểu là lợi nhuận giữ lại.
Hiện nay, cổ tức được chia thành 2 loại phổ biến:
- Cổ tức cổ phiếu phổ thông: Chi trả một phần lợi nhuận ròng của công ty theo quy định sau khi đã hoàn thành các nghĩa vụ thuế và tài chính khác.
- Cổ tức cổ phiếu ưu đãi: Tùy theo loại hình cổ phiếu ưu đãi mà cổ đông sẽ được ưu tiên chia mức phần trăm cổ tức cao hơn cổ tức phổ thông hoặc các quyền lợi khác.
2. Các hình thức chi trả cổ tức
Căn cứ theo khoản 3, Điều 135 Luật Doanh nghiệp 2020 đã quy định về việc trả cổ tức:
“Cổ tức có thể được chi trả bằng tiền mặt, bằng cổ phần của công ty hoặc bằng tài sản khác quy định tại Điều lệ công ty. Nếu chi trả bằng tiền mặt thì phải được thực hiện bằng Đồng Việt Nam và theo các phương thức thanh toán theo quy định của pháp luật.”
Như vậy, bạn có thể hiểu đơn giản là các công ty hiện đang áp dụng các hình thức chi trả cổ tức phổ biến là: trả cổ tức bằng cổ phiếu, tiền mặt hoặc tài sản khác có giá trị tương ứng.
2.1. Trả bằng tiền mặt
Đối với hình thức chi trả bằng tiền mặt, công ty sẽ phải trả bằng đơn vị tiền VNĐ thông qua chuyển khoản, séc, ghi có vào tài khoản chứng khoán của cổ đông hoặc gửi trực tiếp đến địa chỉ liên hệ qua đường bưu điện. Khi công ty công bố tỷ lệ trả cổ tức bằng tiền mặt thì số cổ tức đó đã được tính trên mệnh giá là 10.000 đồng/cổ và không tính theo giá thị trường hàng ngày.
Ví dụ: Công ty Cổ phần Nhựa An Phát Xanh (Mã chứng khoán là AAA) đã chốt danh sách cổ đông và quyết định trả cổ tức bằng tiền mặt với tỉ lệ 9,955%.
Như vậy với 1 cổ phiếu AAA thì cổ đông sẽ được nhận: 9.955% x 10.000 đồng = 995.5 đồng.
2.2. Trả bằng cổ phiếu
Với cách trả bằng cổ phiếu, thì bạn có thể hiểu là công ty đang cần giữ lại lợi nhuận để tiếp tục đầu tư phát triển. Hình thức này được khá nhiều công ty, doanh nghiệp đang trên đà phát triển và có nhu cầu mở rộng kinh doanh sử dụng. Khi đó, công ty sẽ phát hành thêm cổ phiếu (zero-cost) hoặc trong nhiều trường hợp sẽ sử dụng cổ phiếu quỹ (nếu có) để trả cổ tức cho cổ đông.
Đặc biệt, khi chi trả bằng cổ phiếu, công ty sẽ không cần làm thủ tục phát hành hoặc chào bán, mà phải tăng vốn điều lệ tương ứng với tổng mệnh giá các cổ phiếu trả cổ tức trong vòng 10 ngày (tính từ ngày hoàn thành thanh toán cổ tức).
Ví dụ: Công ty Cổ phần Nhựa An Phát Xanh (Mã chứng khoán là AAA) quyết định trả cổ tức cho cổ đông bằng cổ phiếu với tỷ lệ 13%.
Như vậy, nếu mỗi cổ đông nắm 100 cổ phiếu AAA sẽ được thêm 13 cổ phiếu mới.
3. Trả cổ tức bằng cổ phiếu hay tiền mặt lợi hơn?
Nhìn chung thì mỗi cách trả cổ tức sẽ có ưu và nhược điểm riêng. Tham khảo bảng so sánh sau đây:
| Trả cổ tức bằng tiền mặt | Trả cổ tức bằng cổ phiếu | |
| Ưu điểm | – Nhà đầu tư sẽ được nhận tiền trực tiếp, tạo cảm giác chắc chắn về lợi nhuận khi đầu tư. – Cho thấy công ty có dòng tiền vững mạnh, tự do và hoạt động kinh doanh thuận lợi, minh bạch. |
– Không cần trả thuế thu nhập như nhận tiền mặt. – Giữ lại tiền để khắc phục khó khăn, mở rộng phát triển doanh nghiệp. – Làm tăng tính thanh khoản thị trường, giúp nhà đầu tư mới khác dễ dàng mua cổ phiếu. |
| Nhược điểm | – Cổ đông phải chịu thuế thu nhập cá nhân phát sinh là 5%. – Làm giảm lượng tiền trong doanh nghiệp, gây thiếu hụt tiền để mở rộng kinh doanh, phát triển. – Lượng cổ phần giữ lại giảm, khiến quỹ dự phòng giảm. |
– Vốn hóa không đổi, nhưng nhà đầu tư phải chờ 2 – 3 tháng cổ phiếu mới phát hành, làm chậm khả năng mua bán. – Là biện pháp hợp thức hóa chỉ tiêu tài chính của doanh nghiệp có vấn đề về dòng tiền, đầu tư không tạo lợi nhuận. |
Tổng quan: Tùy theo tình hình kinh doanh của doanh nghiệp mà bạn cần phải cân nhắc khi lựa chọn công ty trả cổ tức bằng cổ phiếu hay tiền mặt vì cả hai cách đều có mặt ưu và nhược riêng. Trong trường hợp tốt nhất, bạn có thể đặt niềm tin với doanh nghiệp chi trả bằng cả 2 hình thức, khi đó bạn sẽ vừa có thu nhập và doanh nghiệp vẫn có thể phát triển mở rộng. Hoặc nếu bạn đã tìm hiểu kỹ thông tin cũng như tin vào sự phát triển trong tương lai của doanh nghiệp thì việc nhận cổ tức bằng cổ phiếu sẽ có lợi hơn.
