Quản trị tài chính là gì? Bí quyết “giữ tiền” và “nhân tiền” hiệu quả cho doanh nghiệp

Quản trị tài chính là gì?

Hiểu một cách đơn giản, quản trị tài chính (Financial Management) là việc lập kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo và kiểm soát các hoạt động tài chính như mua sắm, sử dụng quỹ và phân bổ nguồn vốn của doanh nghiệp.

Nó không chỉ dừng lại ở công việc kế toán ghi chép sổ sách (Bookkeeping). Quản trị tài chính là một tư duy chiến lược, áp dụng các nguyên tắc quản lý chung vào nguồn lực tài chính nhằm đạt được ba mục tiêu cốt lõi:

Đảm bảo khả năng thanh toán và tính thanh khoản.
Tối đa hóa lợi nhuận cho doanh nghiệp.
Tối đa hóa giá trị tài sản cho cổ đông/chủ sở hữu.

Lưu ý: Nếu kế toán là việc “nhìn lại quá khứ” để ghi nhận số liệu, thì quản trị tài chính là việc “nhìn về tương lai” để đưa ra quyết định.

Vai trò “sống còn” của quản trị tài chính đối với doanh nghiệp

Tại sao các tập đoàn lớn luôn có một giám đốc tài chính (CFO) quyền lực? CFO đóng vai trò gì trong doanh nghiệp? Đó là bởi vì doanh nghiệp luôn cần phải có một chiến lược tài chính đúng đắn là xương sống của mọi hoạt động kinh doanh.

(Mô tả các hoạt động quản trị tài chính trong doanh nghiệp)

1. Kiểm soát dòng tiền (Cash Flow)

“Cash is King” (Tiền mặt là vua). Một doanh nghiệp có thể báo cáo lãi lớn trên giấy tờ nhưng vẫn có thể chết yểu nếu không có tiền mặt để trả lương, thanh toán cho nhà cung cấp. Quản trị tài chính giúp dự báo dòng tiền, đảm bảo sự cân bằng giữa thu và chi để tránh rơi vào trạng thái mất thanh khoản.

2. Hỗ trợ ra quyết định đầu tư

Khi đứng trước cơ hội mở rộng thị trường hay mua sắm dây chuyền sản xuất mới, chủ doanh nghiệp không thể quyết định dựa trên cảm tính. Các chỉ số tài chính (như ROI, NPV, IRR) sẽ cho biết dự án đó có khả thi hay không.

3. Tối ưu hóa chi phí và lợi nhuận

Thông qua việc phân tích báo cáo tài chính, nhà quản trị sẽ phát hiện ra những khoản chi phí lãng phí, từ đó cắt giảm hoặc điều chỉnh để cải thiện biên lợi nhuận ròng (Net Profit Margin).

Bạn có thể tham khảo thêm về cách đọc báo cáo tài chính (gắn link) để hiểu rõ hơn về các chỉ số này.

3 Nguyên tắc vàng trong quản trị tài chính hiệu quả

(Để quản lý dòng tiền thông minh, mọi nhà quản trị cần tuân thủ 3 nguyên tắc bất di bất dịch sau)

Nguyên tắc 1: Cân bằng giữa Rủi ro và Tỷ suất sinh lời

Trong đầu tư, lợi nhuận cao luôn đi kèm với rủi ro cao (High risk, High return). Quản trị tài chính giỏi không phải là né tránh rủi ro hoàn toàn, mà là chấp nhận rủi ro ở mức độ cho phép để đạt được lợi nhuận mục tiêu. Bạn cần đa dạng hóa danh mục đầu tư để phân tán rủi ro.

Nguyên tắc 2: Giá trị của tiền tệ theo thời gian

Một đồng tiền của ngày hôm nay có giá trị hơn một đồng tiền của ngày mai do khả năng sinh lời của nó (lãi suất). Do đó, khi đánh giá các dự án dài hạn, bạn phải tính toán dòng tiền chiết khấu (Discounted Cash Flow) để đưa dòng tiền tương lai về giá trị hiện tại.

Nguyên tắc 3: Luôn duy trì quỹ dự phòng

Khủng hoảng kinh tế hay dịch bệnh (như Covid-19) là những biến số không lường trước. Một hệ thống quản trị tài chính vững chắc luôn phải có quỹ dự phòng khẩn cấp (thường tương đương 3-6 tháng chi phí vận hành) để doanh nghiệp có thể “ngủ đông” an toàn qua giai đoạn khó khăn.

Quy trình quản trị tài chính doanh nghiệp 5 bước

(Tham khảo quy trình 5 bước quản trị tài chính doanh nghiệp)

Xác định nhu cầu vốn: Dựa trên kế hoạch kinh doanh, tính toán xem doanh nghiệp cần bao nhiêu vốn ngắn hạn và dài hạn.
Xác định cơ cấu vốn: Quyết định tỷ lệ giữa Vốn chủ sở hữu (Equity) và Nợ vay (Liabilities). Vay nợ có thể tạo ra đòn bẩy tài chính tốt nhưng cũng đi kèm áp lực trả lãi.
Lập ngân sách (Budgeting): Phân bổ nguồn vốn cho các phòng ban, dự án cụ thể.
Kiểm soát và giám sát: Theo dõi thực tế thu chi so với ngân sách đã lập. Sử dụng các phần mềm kế toán uy tín để cập nhật số liệu theo thời gian thực (Real-time).
Phân tích và điều chỉnh: Định kỳ hàng tháng/quý xem xét lại các chỉ số hiệu quả và điều chỉnh kế hoạch nếu thị trường biến động.

Những sai lầm chết người khi quản trị tài chính

(Những lỗi phổ biến mà các chủ doanh nghiệp SME và Startup hay mắc phải)

Lẫn lộn tài chính cá nhân và doanh nghiệp: Đây là lỗi sơ đẳng nhất. Việc lấy tiền công ty đi chi tiêu cá nhân sẽ làm méo mó bức tranh tài chính, khiến bạn không biết thực sự công ty đang lãi hay lỗ.
Chỉ tập trung vào doanh thu, quên mất lợi nhuận: Bán được nhiều hàng nhưng chi phí marketing và vận hành quá cao thì cuối cùng vẫn là “làm không công”.
Không quản lý công nợ: Để khách hàng nợ quá lâu hoặc nợ xấu quá nhiều sẽ làm tắc nghẽn dòng tiền, trong khi bạn vẫn phải trả tiền cho nhà cung cấp đúng hạn.
Đầu tư dàn trải: Rót vốn vào những hạng mục không cốt lõi khi nguồn lực còn hạn chế.

Kết luận

Quản trị tài chính là một nghệ thuật cân bằng giữa việc kiếm tiền, giữ tiền và tiêu tiền. Nó đòi hỏi sự kỷ luật, tầm nhìn và khả năng phân tích dữ liệu sắc bén. Một nền tảng tài chính vững chắc chính là bệ phóng để doanh nghiệp của bạn vươn xa hơn trên thị trường.

Đừng đợi đến khi công ty thua lỗ mới bắt đầu loay hoay với các con số. Hãy xây dựng hệ thống quản trị ngay từ hôm nay.

Nếu anh chị vẫn đang gặp khó khăn trong việc thiết lập dòng tiền, hãy tham khảo thêm bài viết khác của chúng tôi hoặc liên hệ với đội ngũ chuyên gia thiết kế giải pháp của CFC Vietnam để được hỗ trợ kịp thời nhất!